W dobie cyfryzacji, Internet stał się dla nas niezastąpionym narzędziem komunikacji i przekazywania informacji. W tym kontekście pojęcie „clickbait” stało się elementem codziennej rzeczywistości. Jednak nie wszyscy wiedzą, co dokładnie oznacza ten termin i jak wpływa na nasze codzienne doświadczenia online. Spróbujmy zatem to wyjaśnić.
Definicja clickbait
Termin „clickbait” z angielskiego tłumaczy się jako „przynętę na kliknięcia”. To technika stosowana w Internecie, której głównym celem jest skłonienie internauty do kliknięcia na określony link, tytuł, zdjęcie, czy film wideo. Clickbait to zatem wszelkiego rodzaju treści, które zostały stworzone w taki sposób, aby przyciągnąć jak najwięcej osób. Często tytuły takich materiałów są manipulujące, a ich celem jest przyciągnięcie jak największej ilości użytkowników internetu na konkretną stronę czy portal.
Historia clickbaitu
Choć nazwa „clickbait” jest względnie nowym dodatkiem do naszego słownika, sama praktyka jest tak stara jak sprzedaż i marketing. Już w XIX wieku, gazety wykorzystywały taktyki porównywalne do clickbaitu, wykorzystując skandaliczne nagłówki, aby zwiększyć sprzedaż. W erze cyfrowej, ze wzrostem popularności mediów społecznościowych i wyszukiwarek internetowych, clickbait stał się powszechną praktyką. Ta technika zyskała na popularności m.in. dzięki serwisom takim jak Buzzfeed czy Upworthy.
Charakterystyczne cechy clickbaitu
Przyciągające uwagę tytuły
Najbardziej charakterystycznym elementem clickbaitu jest tytuł. Jest on najczęściej emocjonalny, skandaliczny, szokujący czy kontrowersyjny. Ma na celu natychmiastowe przyciągnięcie uwagi użytkownika i skłonić go do kliknięcia na link. Ten typ tytułów często zawiera wykrzykniki, wielką czcionkę, a rzadko ma więcej niż kilka słów.
Niewiarygodne obietnice
Elementem często występującym w clickbait jest obietnica niewiarygodnego rezultatu lub informacji, których nie można znaleźć nigdzie indziej – od zdumiewających faktów, po sekretne triki czy szokujące odkrycia.
Ambiguwacja i tajemniczość
Clickbait często wykorzystuje tajemniczość i dwuznaczność, aby wzbudzić ciekawość czytelnika. Takie tytuły często składają się z pytań, które nie są bezpośrednio odpowiedziane w samym tytule, lub z zapowiedzi zaskakującej treści, której nie da się przewidzieć tylko na podstawie nagłówka.
Rola clickbaitu w mediach społecznościowych
Media społecznościowe są idealnym miejscem dla clickbaitu, ponieważ są zaprojektowane tak, aby promować treści, które generują najwięcej zainteresowania – a te zwykle są emocjonalne, kontrowersyjne lub zaskakujące. Platformy takie jak Facebook czy Twitter stały się areną dla clickbaitów, ponieważ pozwoliły na łatwe dzielenie się treścią i skierowanie ruchu do określonej strony internetowej.
Psychologia clickbaitu
Dlaczego clickbait jest skuteczny?
Na skuteczność clickbaitł wpływa wiele czynników. Głównym z nich jest zwykle zastosowanie w tytule elementów, które wywołują silne emocje. Nagłówki clickbaitowe wywołują zaskoczenie, zainteresowanie, wstrząs czy obietnicę nagrody. To właśnie emocje są jednym z głównych kierowników naszego zachowania, także w sieci.
Przyciąganie uwagi użytkowników
Clickbait jest skuteczny, ponieważ wykorzystuje naturalną tendencję ludzi do zauważania i reagowania na to, co jest niezwykłe, zaskakujące lub intrygujące. Ludzki mózg jest naturalnie zaprogramowany, aby zwracać uwagę na wszystko, co stanowi zagrożenie lub obietnicę nagrody, dlatego łatwo jest zainteresować nas skandalicznymi informacjami, sekretami czy niewiarygodnymi ofertami.
Wykorzystanie ciekawości
Clickbaity często wykorzystują ciekawość, zawierając w tytule ciekawy fakt, tajemnicę czy niezwykłą zależność. Skłaniamy się do klikania, bo chcemy wiedzieć więcej – to jest naturalna tendencja każdego człowieka.
Pozyskiwanie dochodów za pomocą clickbaitu
Clickbait to jedna z najskuteczniejszych technik pozyskiwania ruchu na stronę internetową. Im więcej ruchu, tym większa liczba potencjalnych klientów, a więc większa możliwość zarobku. Stąd, clickbaity są często wykorzystywane przez strony generujące dochód z reklam – im więcej odsłon, tym wyższe przychody z reklamy. To samo dotyczy stron sprzedających produkty czy usługi – większa liczba osób na stronie zwiększa szansę na sprzedaż.
Clickbait a etyka dziennikarska
Kontrowersje wokół clickbaitu
Clickbait jest często krytykowany za manipulację i wprowadzanie w błąd czytelników. Stanowi to duże wyzwanie dla etyki w mediach, które z założenia powinny dostarczać prawdziwych i dokładnych informacji. Często po kliknięciu okazuje się, że treść za linkiem nie spełnia obietnic zawartych w tytule. To zjawisko nazywane jest „clickbaitową pustką” i często prowadzi do frustracji użytkowników.
Zarządzanie treścią, a clickbait
Zarządzanie treścią w erze cyfrowej to nie tylko generowanie wartościowych treści, ale także umiejętne ich promowanie. Jednak promocja za pomocą clickbait może przynieść krótkoterminowe korzyści w postaci większego ruchu na stronie, ale bez odpowiedniej jakości treści może prowadzić do frustracji u użytkowników i utraty ich zaufania. Kluczem jest więc zrozumienie, że najlepszy content marketing to taki, który dostarcza wartości czytelnikom, a nie tylko przyciąga ich kliknięciem.
Ochrona przed clickbaitem
Mimo że clickbait jest wszechobecny, istnieją skuteczne metody, aby się przed nim bronić. Działania takie jak korzystanie z wiarygodnych źródeł informacji, sprawdzanie informacji z różnych źródeł, rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia czy zastosowanie w praktyce przeglądarki internetowej z blokadą reklam i trackerów, mogą skutecznie zabezpieczyć nas przed clickbait.
Przyszłość clickbaitu
Clickbait a zmiany algorytmów wyszukiwarek
Ostatecznie przyszłość clickbaitu jest niepewna i w dużej mierze zależy od zwalczania go przez gigantów technologicznych. Przykładowo, Facebook już podjął działania mające na celu zmniejszenie zasięgu postów zawierających clickbait na swojej platformie. Zmiany w algorytmach wyszukiwarek, które zaczynają obecnie deprecjonować strony stosujące techniki clickbait, mogą również przyczynić się do zmniejszenia jego powszechności.
