Rynek pracy jest elastyczny i zróżnicowany, a rodzaje umów i kontraktów oferowanych przez pracodawców mogą sie różnić. Jednym z nich jest umowa o pracę, która jest najbardziej formalnym i powszechnym typem umowy. Istnieje jednak wiele innych, takich jak umowa zlecenia, które mogą rodzić pewne pytania, zwłaszcza w kontekście stażu pracy.
Definicja umowy zlecenia
Umową zlecenia mówimy, kiedy zleceniodawca (osoba dająca zlecenie) zleca wykonanie określonego czynu zleceniobiorcy (osoba, która zobowiązuje się go wykonać), a zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania tego czynu osobistymi staraniami. Co istotne, umowa zlecenia jest umową nienazwaną, co oznacza, że zleceniobiorca ma swobodę decydować o metodach i sposobach wykonania zlecenia, a także mozna decydować o czasie i miejscu jego realizacji.
Co to jest staż pracy
Stażem pracy nazywamy okres pracy danego pracownika u danego pracodawcy, który jest rozumiany jako okres, w którym pracownik był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia lub innego rodzaju umowy, które są ujęte w przepisach o ubezpieczeniach społecznych. Ma znaczenie dla określenia, na przykład, uprawnień do urlopu, prawa do emerytury czy innych świadczeń.
Czym różni się umowa zlecenie od umowy o pracę
Podstawowe różnice
Podstawowa różnica mieczy umową zlecenią a umową o pracę polega na rodzaju zobowiązań, jakie na siebie biorą strony umowy. W przypadku umowy o pracę są to zwykle obowiązki typowe dla stosunku pracy, takie jak wykonywanie poleceń przełożonego, przestrzeganie regulaminu pracy, a także pełnienie swojej roli zgodnie ze stanem zdrowia i kwalifikacjami. Z kolei umowa zlecenia opiera się na wykonaniu konkretnego zadania, bez konieczności podporzadkowania się strukturze organizacyjnej firmy.
Kwestia ubezpieczenia i płacy
Umowa o pracę zawsze wiąże się z obowiązkiem opłacania przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pracownika. W przypadku umowy zlecenia obowiązki te są zdecydowanie mniejsze. Do tego dochodzi płaca – w przypadku umowy o pracę, płaca jest zawsze określona przez umowę i przysługuje niezależnie od efektów pracy, natomiast w przypadku umowy zlecenia – wynagrodzenie jest zwykle uzaleznione od rezultatów.
Jak umowa zlecenia wpływa na staż pracy
e składników dochodów kwalifikujących się do stażu pracy
W przypadku umowy zlecenia, umowa taka jest też brana pod uwagę przy liczeniu stażu pracy, jednak pod pewnymi warunkami. Kluczowe jest to, że umowa zlecenia musi obejmować wykonanie pracy podobnej do tej, jaka jest wykonywana na podstawie umowy o pracę. To oznacza, że musi być to praca wykonywana na rzecz pracodawcy, pod jego zarządem i kierownictwem, a także praca, za którą należy się wynagrodzenie. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy pracownik wykonuje na podstawie umowy zlecenia te same lub podobne zadania, co na podstawie umowy o pracę.
Czy umowa zlecenie wpływa na staż emerytalny
Podobnie jak w przypadku stażu pracy, umowa zlecenie jest brana pod uwagę również przy liczeniu stażu emerytalnego, chociaż na nieco innych zasadach. Kluczowa jest tu kwestia opłacania składek na ubezpieczenie społeczne przez cały okres trwania umowy. Jeżeli tak nie było, okres trwania umowy zlecenia nie wpłynie na staż emerytalny.
Prawo pracy a umowa zlecenia
Niebezpieczeństwa prawne umowy zlecenia
Umowa zlecenia, pomimo swojej swobody i elastyczności, niesie ze sobą pewne niebezpieczeństwa prawne. Przede wszystkim zleceniobiorca nie jest chroniony przepisami prawa pracy. Pracodawca ma większą swobodę podejmowania decyzji dotyczących zleceniobiorcy, a zleceniobiorca ma mniejszą ochronę. W przypadku konfliktu z pracodawcą, zleceniobiorca jest w gorszej sytuacji niż pracownik na podstawie umowy o pracę.
Bezpieczeństwo pracownika z umową zlecenia
Pracownicy na podstawie umowy zlecenia nie cieszą się tak powszechną ochroną jak pracownicy z umową o pracę. Jednym z aspektów tego jest brak ubezpieczenia społecznego, które pokrywa koszty wypadków przy pracy. Pracownik na umowę zlecenie nie jest chroniony przepisami BHP i nie ma prawa do odszkodowania za wypadek przy pracy.
Zasady rachowania stażu pracy na podstawie umowy zlecenia
Jak liczyć staż pracy na podstawie umowy zlecenia
Ustalenie stażu pracy na podstawie umowy zlecenia odzwierciedla zasadniczo okresy, w których pracownik posiadał umowę zlecenia. Zgodnie z art. 67 § 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, do stażu pracy zalicza się okresy obowiązkowego ubezpieczenia na rzecz pracowników oraz okresy dobrowolnego ubezpieczenia przed 1 stycznia 1999 r. To oznacza, że okresy takie są zaliczane do stażu pracy niezależnie od tego, czy praca była faktycznie wykonywana, czy też nie.
Kiedy pracodawca musi uwzględnić umowę zlecenia przy obliczaniu stażu pracy
Pracodawca jest zobowiązany uwzględnić okresy obowiązkowego ubezpieczenia na rzecz pracowników oraz okresy dobrowolnego ubezpieczenia przed 1 stycznia 1999 r. przy obliczaniu stażu pracy. To oznacza, że jeżeli pracownik miał umowę zlecenia i był na niej ubezpieczony, okresy takie muszą znaleźć się w wyliczeniu jego stażu pracy.
Jak przedłużyć staż pracy dzięki umowie zlecenia
Sposoby na wykorzystanie umowy zlecenia do zwiększenia stażu pracy
Jednym ze sposobów na wykorzystanie umowy zlecenia do zwiększenia stażu pracy jest wykonywanie na jej podstawie pracy podobnej do tej, która jest wykonywana na podstawie umowy o pracę. Jeżeli pracownik jest w stanie wykazać, że podczas okresu zawarcia umowy zlecenia wykonywał te same lub podobne czynności jak na umowie o pracę, może to przyczynić się do zwiększenia jego stażu pracy.
